Deski do krojenia

"Witam w kuchni pełnej niespodzianek, witam pana Wacława...."

Jednym z najczęściej używanych narzędzi w kuchni zaraz obok noża kuchennego, jest deska do krojenia. Jest wiele rodzajów desek o różnych właściwościach, rozmiarach i zrobionych z różnych materiałów, ale która jest najlepsza ? i czym właściwie się kierować przy wyborze deski do krojenia?

Deski drewniane

Najstarszy materiał do robienia desek do krojenia, najbardziej popularny w naszych domowych kuchniach. Jeśli zdecydujemy się wybrać drewnianą deskę, powinniśmy się przede wszystkim zastanowić nad rodzajem drewna, z jakiego będzie ona wykonana. Im drewno twardsze tym lepiej.

• Drewno bardzo miękkie – balsa, osika, topola, wierzba, świerk, jodła, limba
• Drewno miękkie – brzoza, olcha, sosna, modrzew, jałowiec
• Drewno Średnio twarde – lipa, sosna czarna, wiąz, orzech
• Drewno Twarde – dąb, jesion grusza, akacja, wiśnia, teak
• Drewno bardzo twarde - buk, grab, grochodrzew, palisander, cis
• Drewno twarde jak kość - quebracho, heban, kokos, gwajak

Najczęściej spotykane są deski dębowe, ale jeśli dobrze poszukamy możemy też odnaleźć deski z drewna,orzechowego czy bukowego, sporadycznie zdarzać się będą, deski kauczukowe. Jak już wcześniej wspomniałem im twardsza drewno tym lepiej dla naszej deski. Oczywiście razem z jakością drewna, rośnie też cena. Wiec kupując tanią drewnianą deskę nie spodziewajmy się po niej niesamowitej jakości. Lepiej zainwestować pieniądze w bukową lub z dobrej jakości dębu. Zaletą drewnianych desek, oprócz ich walorów estetycznych, jest ich trwałość, drewno posiada właściwości pozwalające mu na „leczenie” drobnych ran. Jeżeli cięcia na naszej desce nie są głębokie, drewno potrafi je w naturalny sposób zamknąć. Inną zaletą drewna są jego właściwości antyseptyczne (bakteriobójcze).

Jest to niezwykle ważne, jeśli chodzi o higieną w kuchni, która jest bardzo mocno związana z deskami do krojenia. Drewniane deski dobrze „współpracują” z nożami, nie tępią ich, są zalecane do pracy z nożami japońskimi.

Niestety drewniane deski mają też mnóstwo wad, dla których nie mogą być używane w komercyjnych kuchniach. Nie możemy ich myć w zmywarkach, ponieważ drewno mocno nasiąka wodą i może się rozlecieć od środka. Sam fakt wsiąkania wody do środka drewna jest potencjalnie niebezpieczny dla zdrowia, ponieważ woda zawierająca bakterie może przeniknąć do wnętrza deski, po czym przy dalszym użytkowaniu, od wpływem nacisku przesiąkać na zewnątrz razem z bakteriami. Mało estetyczny jest też widok, zielonych desek po szatkowaniu ziół, oraz zapachy, które przenikają do drewna. Niestety drewno przyjmuje zapachy i kolory. Jeżeli zdecydujemy się na zakup takiej deski, powinniśmy pamiętać o tym, aby była z jak najtwardszego i najlepszego gatunkowo drewna, dzięki temu zminimalizujemy zagrożenia związane z tego rodzaju deskami. Powinniśmy też pamiętać o odpowiedniej konserwacji i użytkowaniu. Nie zostawiajmy mokrych desek do wyschnięcia, przecierajmy je czystą szmatką zanim woda wsiąknie. Myjmy je w miarę przyjaznymi płynami. (Nie mocnymi.) Drewniane deski nadal są używane w kuchniach domowych, ale są one uważane za najbardziej niehigieniczne ze wszystkich rodzajów.

Co piszczy w trawie (Deski bambusowe)

Większość osób uwarzą, że deski bambusowe są z drewna! Nie jest to jednak prawdą, deski bambusowe są zrobione ze specjalnie sprasowanej trawy. Sam proces technologiczny pozwala na uzyskanie niesamowitych efektów. Dzięki Poprzecznemu ułożenie trawy, w stosunku do kierunku krojenia nie pozwala na zbieranie się płynów powstałych w skutek krojenia, czy szatkowania. Proces ten eliminuje też używanie szkodliwych klei, które zdarzało się stosować przy deskach drewnianych. Sam fakt użycia bambusa jako materiału do wyrobu desek jest genialnym pomysłem, ponieważ jego twardość jako materiału jest porównywalna z twardym drewnem, przy czym bambus rośnie w ekspresowym tępię, co się przekłada na jego cenę. Niskie ceny desek bambusowych to ich niewątpliwa zaleta, dzięki temu, możemy wymieniać zniszczone deski, bez żalu. Kolejnym unikalnym plusem tych desek jest fakt, że schną szybciej niż drewno. Co nie pozwala na wsiąkanie wody. Deski bambusowe posiadają wszystkie zalety drewna, plus te wymienione tutaj, za to nie posiadają większości jego wad. Dlatego połączenie jakości materiału z unikalną technologią i to przy tak niskiej cenie sprawia, że jest to deska, którą powinniśmy wybrać do naszej kuchni. W niektórych kuchniach komercyjnych zaczynają one nawet wypierać plastikowe deski, które były i przez niektórych nadal są uznawane za najlepsze.

Deski plastikowe (Polietylen)

Polietylen jest przejrzysty, nietoksyczny, odporny na alkohole, kwasy i wysokie temperatury 110 stopni Celsjusza, dobrze znosi też ujemne temperatury. Jest bezwonny i bezsmakowy, można go barwić na różne kolory. Tak samo jak w przypadku drewna twardość deski będzie miała ogromną rolę, w sprzedaży jest wiele plastikowych desek, niestety większość tych tanich jest miękka, co powoduje, że takie deski łatwo się „ranią” przy krojeniu. Ponieważ plastik nie posiada właściwości antyseptycznych, nie jest w stanie się „zasklepiać” jak w przypadku drewna, staje się bardziej podatne na bakterie. Jednak dużym plusem takich desek jest możliwość mycia ich „silnymi” płynami. Oraz mycia w zmywarkach. Dzięki takim zabiegom deski plastikowe stają się bezpieczniejsze w użyciu. Nie bez znaczenia jest też możliwość barwienia ich, dzięki temu możemy używać desek o różnym przeznaczeniu według kolorów. Dzięki tej właściwości są one używane w komercyjnych kuchniach. Są też bardzo trwałe i nie przyjmują zapachów, ich kwasoodporność i odporność na wysokie temperatury, też nie pozostaje bez znaczenia.

Nie oszukujmy się, jeśli chcemy kupić dobrą deskę z polietylenu będzie to nas kosztować więcej niż 10zł. Nie kupujcie takich tanich desek, to niepraktyczne i niebezpieczne!

Sam wybór plastikowych desek, jest bardzo korzystny dla naszej kuchni i bezpieczeństwa, mimo to powinniśmy pamiętać o konserwacji i sterylizacji naszych desek.

Szklana pogoda (Szkło i marmur)

Zasadniczo są to dwa różne materiały, ale umieściłem je tutaj razem tylko ze względu na wspólne wady. Sam w sobie pomysł desek ze szkła czy marmuru wydaje się dobry, są one bardzo higieniczne, nie da się ich skaleczyć, nie wsiąka w nie woda, można je myć w zmywarkach i są stosunkowo niedrogie, jeśli chodzi o szkło, jeśli chodzi o marmur to są bardzo estetyczne. Pomimo tak znaczących zalet a zwłaszcza higieny, nie polecam tych desek, to są prawdziwi „zabójcy” noży a i ofiar w ludziach też można by się dopatrywać. Ten typ desek nie jest dozwolony do używania w komercyjnych kuchniach, przyczyna jest prosta szkło się tłucze, a stłuczone kawałki szkła walające się po kuchni pełnej jedzenia to bardzo złe połączenie. Wad obu desek jest zasadniczo mało, ale są tak znaczące, że uniemożliwia to prace z nimi. Największą wadą jest to, że noże podczas używanie tych desek bardzo się tępią i nie ważne jak dobry macie nóż i tak po jednym „seansie” z taką deską będzie tępy, a w najgorszym przypadku, będzie miał zniszczone ostrze. Kolejną wadą jest to, że nóż po prostu się ślizga po takiej desce, co jest niebezpieczne dla krojącego. Jest jednak jeden specyficzny przypadek, kiedy można używać takiego rodzaju desek, jeżeli korzystamy z noży ceramicznych wtedy powinniśmy kroić na marmurowych deskach. Stosowanie takiej kombinacji nie tępi noży, jest bardzo higieniczne no i zdrowe (krojenie ceramicznymi nożami nie powoduje strat w witaminach). Oczywiście ceramiczne noże są bardzo drogie i tylko dla prawdziwych maniaków zdrowego odżywiania. Mimo wszystko są bardzo niepraktyczne. Jeśli już macie taki nóż, kupicie sobie marmurową dechę, jeśli nie macie, to unikajcie szklanych i marmurowych desek jak ognia.

Jak dbać o deski?

Jeśli chodzi o deski drewniane jak i bambusowe, zawsze po użyciu powinniśmy je przecierać do sucha i pozwolić im schnąć. Jeśli chodzi o deski drewniane, jeśli są bardzo grube, w ekstremalnych przypadkach (jak są już bardzo pocięte) możemy je zeszlifować. Ale zasadniczo najważniejszym zabiegiem pielęgnacyjnym jest impregnowanie drewna.

Można to robić za pomocą oleju mineralnego do drewna. Nie pomylcie go z olejem mineralnym do silników itp., Bo się otrujecie!!!! Są specjalne oleje do impregnowania drewna, dzięki które można używać do powierzchni stykających się z żywnością. Jeśli nie mamy takiej możliwości możemy wykorzystać np. olejek lniany. Ten zabieg powoduje, że olej wsiąka głęboko w drewno, tworząc nieprzepuszczalną dla wody barierę. Zamykając też i uzupełniając drobne „Rany” naszej deski. Pamiętajmy, że mając drewnianą deskę powinniśmy o nią specjalnie zadbać, to wymaga dużej uwagi i czasu, drewniane deski powinny być impregnowane przynajmniej raz w tygodniu, a w najgorszym przypadku raz w miesiącu. Jeżeli bardzo nam zależy na pozbyciu się bakterii z naszej deski, powinniśmy ją wysterylizować, drewno można sterylizować roztworem octu z wodom. Nie powinniśmy używać do tego celu, żadnych mocnych chemikaliów, ponieważ przenikną one do wnętrza drewna i mogę z czasem wydostawać się na powierzchnię przy krojeniu.

Deski plastikowe. Gdy bardzo nam się potną możemy użyć papieru ściernego i zetrzeć wierzchnią warstwę. Do jednolitego poziomu, to zabezpieczy naszą deskę i zapobiegnie wnikaniu bakterii. Innym sposobem, który powinniśmy stosować jest sterylizacja deski. Możemy tego dokonać przy pomocy ślinach środków czyszczących (nie stosować na drewnianych deskach!!!!) Praktycznie każdy płyn dezynfekujący, będzie odpowiedni. Wystarczy rozpuścić go w wodzie i wsadzić tam deskę na noc. Następnego dnia porządnie spłukać i gotowe.

Drewno czy plastik?

A tak naprawdę to nie wiadomo, co jest leprze. Jest szereg udokumentowanych niezależnych badań, które stwierdzają raz, że plastik jest lepszy a innym razem, że lepiej wypada drewno.

Deski drewniane	Deski plastikowe
ZA - Drewno ma naturalne właściwości bakteriobójcze - Drobne cięcia na drewnianych deskach same się zasklepiają	ZA - Można je łatwo dezynfekować przy pomocy zmywarek - Woda nie wsiąka w plastik, dzięki czemu, bakterie pozostają na zewnątrz i łatwiej je usunąć
Przeciw - Bakterie, które przedostaną się do wnętrza deski mogą wydostawać się na zewnątrz zakażając żywność - badania wykazują że deski z białego dębu posiadają, właściwości bakteriobójcze, w przypadku innych popularnych rodzajów drewna te właściwości są znikome lub ich nie ma	Przeciw - Łatwo je skaleczyć nożami, w wyniku powstają głębokie cięcia, które trudno usunąć z żywności - ponieważ plastik jest słabym przewodnikiem ciepła, nie osiąga on temperatury potrzebnej do dezynfekcji.

Wszystkie te badania udowadniają jednak, że zagrożenie ze strony bakterii jest bardzo realne. Dlatego powinniśmy dbać o nasze deski używając ich, sterylizować, sezonować, czyścić. Powinniśmy też mieć przynajmniej dwie deski, jedna powinna być do surowego mięsa, a drugiej powinniśmy używać do warzyw i owoców. Najlepszym wyjściem jest korzystanie z kilku desek, osobno do ryb, pieczywa, surowego mięsa, drobiu, owoców. Oczywiście takie rozwiązanie jest bardziej wskazane dla kuchni komercyjnych niż domowych. Ale mając na uwadze nasze zdrowie, powinniśmy mieć przynajmniej te dwie deski, o których wspomniałem. Do krojenia surowych produktów (jak mięso, ryby czy drób) i do warzyw i owoców. Dzięki takiemu zabiegowi, ograniczymy możliwość przedostawania się bakterii chorobotwórczych do naszego organizmu. Rozwiązanie tego czy leprze jest drewno czy plastik pozostawiam waszemu sumieniu, ale nie zapominajcie o bambusowych deskach! O których na razie mało się pisze, są dość nowym rozwiązaniem, ale przy tym bardzo rewolucyjnym. Osobiście polecam bambus, uważam, że jest przyszłością, ze względu na twardość, technologie wykonania i cenę. Jest to najlepszy wybór, do naszej kuchni.